پيشگفتار

مفهوم امنيت در دنياي واقعي مفهومي حياتي و كاملاً شناخته شده براي بشر بوده و هست. در دوران ماقبل تاريخ، امنيت مفهومي كاملاً فيزيكي را شامل مي شد كه عبارت بود از اصول حفظ بقا نظير امنيت در برابر حمله ديگران يا حيوانات و نيز امنيت تامين غذا. بتدريج نيازهاي ديگري چون امنيت در برابر حوادث طبيعي يا بيماريها و در اختيار داشتن مكاني براي زندگي و استراحت بدون مواجهه با خطر به نيازهاي پيشين بشر افزوده شد. با پيشرفت تمدن و شكل گيري جوامع، محدوده امنيت ابعاد بسيار گسترده تري يافت و با تفكيك حوزه اموال و حقوق شخصي افراد از يكديگر و از اموال عمومي، و همچنين تعريف قلمروهاي ملي و بين المللي، بتدريج مفاهيم وسيعي مانند حريم خصوصي، امنيت اجتماعي، امنيت مالي، امنيت سياسي، امنيت ملي و امنيت اقتصادي را نيز شامل گرديد. اين مفاهيم گرچه ديگر كاملاً محدود به نيازهاي فيزيكي بشر نمي شدند، ولي عمدتاً تحقق و دستيبابي به آنها مستلزم وجود و يا استفاده از محيط هاي واقعي و فيزيكي بود.

ليكن جهان در دهه هاي اخير و بويژه در پنج سال گذشته عرصه تحولات چشميگري بوده كه بسياري ا زمناسبات و معادلات پيشين را بطور اساسي دستخوش تغير نموده است. اين تحولات كه با محوريت كاربري وسيع از فناوري اطلاعات و ارتباطات امكانپذير شده، از كاربرد رايانه به عنوان ابزار خودكارسازي (AUTOMATION) و افزايش بهره وري آغاز گرديده و اكنون با تكامل كاربري آن در ايجاد فضاي هم افزايي مشاركتي (COLLABORATION) ، عملاً زندگي فردي و اجتماعي بشر را دگرگون ساخته است. به باور بسياري از صاحب نظران همانگونه كه پيدايش خط و كتابت آنچنان تاثير شگرفي بر سرنوشت انسان برجاي گذاشته كه مورخين را بر آن داشته تا داستان زندگي بشر بر اين كره خاكي را به دوران ماقبل تاريخ تقسيم نمايند، ورود به فضاي مجازي حاصل از فناوري نوين اطلاعات و ارتباطات نيز دوره جديدي از تمدن بشري را رقم زده، به نحوي كه انقلاب عصر اطلاعات شيوه انديشه، توليد، مصرف، تجارت، مديريت، ارتباط، جنگ و حتي دينداري و عشق ورزي را دگرگون ساخته است.

اين تحول بزرگ الزامات و تبعات فراواني را به همراه داشته كه از مهمترين آنها بوجود آمدن مفاهيم نوين امنيت مجازي يا امنيت در فضاي سايبر مي باشد. با تغييري كه در اطلاق عبارت شبكه رايانه اي از يك شبكه كوچك كار گروهي به شبكه اي گسترده و جهاني (اينترنت) واقع گرديده، و با توجه به رشد روز افزون تعاملات و تبادلاتي كه روي شبكه هاي رايانه اي صورت مي پذيرد، نياز به نظام هاي حفاظت و امنيت الكترونيكي جهت ضمانت مبادلات و ايجاد تعهد قانوني براي طرفهاي دخيل در مبادله بسيار حياتي است. نظام هايي مشتمل بر قوانين ،‌روشهاي، استانداردها و ابزارهايي كه حتي از عقود متداول و روشهاي سنتي تعهدآورتر بوده و ضمناً امنيت و خصوصي بودن اطلاعات حساس مبادله شده را بيش از پيش تضمين نمايند.